Στο «Αστρακιανό φαράγγι», βόρεια της γέφυρας των Αστρακών, υπάρχει το σπήλαιο Νεραϊδόσπηλιος. Κατά τον αρχαιολόγο Paul Faure, αποτελούσε το ιερό της Τριτογένειας Αθηνάς. Το επίθετο της θεάς οφείλεται στο αρχαίο όνομα «Τρίτων», του ποταμού Καρτερού. Στη σπηλιά βρίσκεται μια από τις πηγές του υδραγωγείου του χωριού «Αστρακοί» που υδροδοτούσε, εν μέρει, την πόλη του Ηρακλείου από τις αρχές του 20ου αιώνα. Ο θρύλος λέει πως σ’ αυτή την σπηλιά που είναι χωμένη μέσα στο φαράγγι, με τις πολλές πηγές, τα γάργαρα νερά και την πλούσια βλάστηση γύρω της, είχαν διαλέξει να κατοικήσουν οι νεράιδες! Μια νύχτα, ένας νεαρός λυράρης, άκουσε το τραγούδι τους κι από περιέργεια μπήκε στη σπηλιά. Κι εκεί τις είδε, λουσμένες στο φως, ντυμένες μ’ αραχνοΰφαντα πέπλα και λυτά μαλλιά χόρευαν και τραγουδούσαν! Συνεπαρμένος απ’ την γλυκιά μελωδία που χυνόταν στον αέρα και μαγεμένος απ’ τον χορό τους, έπιασε ασυναίσθητα τη λύρα του και τις συνόδεψε στο χορό.
Πηγή: archanes-asterousia.gr